Farklı Bir Islah Metodu Olarak Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kısaca HAGB  Ceza muhakemesi kanunumuz   231/ 5.maddesi ile düzenlenmiş özel bir ceza erteleme türü olmakla beraber aynı zamanda kişiyi suç işlemekten alıkoymayı ve normal günlük yaşamı içinde daha dikkatli ve suç işlemekten uzak durmasını sağlamayı hedefleyen modern bir ıslah metodudur.

Gerçekten de  çağdaş suç bilimi (kriminoloji)  kişiyi ıslah etmek için ona ağır ve sert yaptırımlar uygulamadan önce ,ona özgürlüğünü elinden almadan ve sosyal yaşamdan koparmadan  bir nevi ceza evi dışında,hayatın içinde bir yöntem olarak HAGB yi geliştirmiş ve dünya genelinde başarılı sonuçlar elde edilebilmiştir.

Bu usul kuralına göre ,kişi bir hapis ya da para cezası almakta,ancak 5 yıl boyunca başka bir kasıtlı suç işleyene kadar ,aleyhindeki bu hüküm açıklanmamaktadır. Yani bir suç işlediği sabit görülerek bir ceza almış olup,bu cezası geçici olarak hukuki bir sonuç doğurmamaktadır. Böylece kişi bir ceza aldığını bilmekte,ancak yeni bir ceza almaktan kendisini alıkoymakta bir yandan da normal hayatına devam etmektedir.Yine bu denetim süresi içinde sanığa yapmakla yükümlü olduğu görevler de ayrıca hüküm altına alınabilir.

Bu beş yıllık süre denetim süresidir ve bu süre içinde  kasıtlı başka  bir suç işlemesi halinde (örneğin birisine hakaret etmesi)almış olduğu ilk ceza da kendisine açıklanmakta ve cezası kesinleşir ise o cezanın da ayrıca infazına başlanmaktadır. Kişi böylece iki cezayı da bu  defa ertelenmeksizin çekmektedir.

Bu açıklamalarımız ışığında bu kurumu düzenleyen 5271 s.y Ceza Muhakemesi Kanunumuz 231/5 maddesi ilgili kısmı aşağıda verilmiştir. İlgilenenlerin okumasını ve tereddüt halinde ofisimiz ile irtibat kurmalarını tavsiye ederiz.

(5) (Ek: 6/12/2006-5560/23 md.) Sanığa yüklenen suçtan dolayı yapılan yargılama sonunda hükmolunan ceza, iki yıl⁽²⁾ veya daha az süreli hapis veya adlî para cezası ise; mahkemece, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilebilir. Uzlaşmaya ilişkin hükümler saklıdır. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması, kurulan hükmün sanık hakkında bir hukukî sonuç doğurmamasını ifade eder. ⁽²⁾

–––––––––––––––––––––––––

(1) Bu madde başlığı “Hükmün açıklanması” iken, 6/12/2006 tarihli ve 5560 sayılı Kanunun 23 üncü maddesiyle metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.

(2) 23/1/2008 tarihli ve 5728 sayılı Kanunun 562 nci maddesiyle bu fıkrada yer alan “bir yıl” ibaresi “iki yıl”  olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.

9160-1

  (6) (Ek: 6/12/2006-5560/23 md.) Hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilebilmesi için;

1. a) Sanığın daha önce kasıtlı bir suçtan mahkûm olmamış bulunması,
2. b) Mahkemece, sanığın kişilik özellikleri ile duruşmadaki tutum ve davranışları göz önünde bulundurularak yeniden suç işlemeyeceği hususunda kanaate varılması,
3. c) Suçun işlenmesiyle mağdurun veya kamunun uğradığı zararın, aynen iade, suçtan önceki hale getirme veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesi,

  gerekir. (Ek cümle: 22/7/2010 – 6008/7 md.) Sanığın kabul etmemesi hâlinde, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilmez.

  (7) (Ek: 6/12/2006-5560/23 md.) Açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilen hükümde, mahkûm olunan hapis cezası ertelenemez ve kısa süreli olması halinde seçenek yaptırımlara çevrilemez.

  (8) (Ek: 6/12/2006-5560/23 md.) Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararının verilmesi halinde sanık, beş yıl süreyle denetim süresine tâbi tutulur. (Ek cümle: 18/6/2014-6545/72 md.) Denetim süresi içinde, kişi hakkında kasıtlı bir suç nedeniyle bir daha hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilemez. Bu süre içinde bir yıldan fazla olmamak üzere mahkemenin belirleyeceği süreyle, sanığın denetimli serbestlik tedbiri olarak;

1. a) Bir meslek veya sanat sahibi olmaması halinde, meslek veya sanat sahibi olmasını sağlamak amacıyla bir eğitim programına devam etmesine,
2. b) Bir meslek veya sanat sahibi olması halinde, bir kamu kurumunda veya özel olarak aynı meslek veya sanatı icra eden bir başkasının gözetimi altında ücret karşılığında çalıştırılmasına,
3. c) Belli yerlere gitmekten yasaklanmasına, belli yerlere devam etmek hususunda yükümlü kılınmasına ya da takdir edilecek başka yükümlülüğü yerine getirmesine, karar verilebilir. Denetim süresi içinde dava zamanaşımı durur.